اختلافات ارضی و مرزی بین ونزوئلا و گویان بر سر مالکیت بر منطقه نفت خیز "اِسِکیبو" (Esequibo) در حال جدی تر شدن است و این مساله امکان گشوده شدن یک جبهه جنگی جدید دیگر که تبعات ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک برای منطقه آمریکای لاتین و حتی آمریکای شمالی را دارد، بیشتر کرده است.
به گزارش عصرایران، در حالی که مردم ونزوئلا روز یکشنبه هفته آینده (12 آذر 1402) دعوت به حضور در یک همه پرسی مشورتی درباره الحاق منطقه اسکیبو به ونزوئلا شده اند، تحرکات مرزی ارتش ونزوئلا در منطقه نیز طی چند روز گذشته تشدید شده است و بر اساس گزارش های سرویس اطلاعات برزیل ارتش ونزوئلا از چند جبهه در حال استقرار نیرو در مرزهای شرقی خود با گویان است.
پارلمان ونزوئلا در 30 شهریور امسال رای به برگزاری یک همه پرسی مشورتی درباره الحاق اسکیبو به عنوان یک استان جدید به ونزوئلا را داد. در این همه پرسی قرار است 5 پرسش اساسی از مردم ونزوئلا درباره الحاق اسکیبو به این کشور مطرح شود.
انتظار می رود دادگاه بین المللی دادگستری این هفته تصمیمی را در مورد درخواست گویان برای توقف همه پرسی ونزوئلا صادر کند. اما دادگاه هنوز سالها از صدور حکم درباره درخواست گستردهتر گویان برای معتبر و لازمالاجرا دانستن رای داوری 1899 پاریس، فاصله دارد. با وجود مخالفت ونزوئلا، قضات این دادگاه در ماه اردیبهشت امسال بررسی این پرونده را پذیرفتند.
اختلافات بین دولت ونزوئلا و دولت گویان بر سر حاکمیت بر "اسکیبو" و حوزه های دریایی نفت خیز آن به بیش از یک قرن باز می گردد. این منطقه بیش از 160 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد (حدود دو سوم مساحت کل گویان) و دارای ذخائر نفتی قابل توجهی است.
مناقشه ارضی بین دو کشور از سال 2015 و از زمان اکتشافات نفتی شرکت آمریکایی "اکسون موبیل" در منطقه دریایی اسکیبو تشدید شد و در ماه اکتبر امسال (مهر ماه 1402) با اکتشاف ذخائر جدید نفتی که میزان نفت این منطقه را بیش از کشورهایی چون کویت و امارات متحده عربی کرده، دست های دولت و ارتش ونزوئلا برای اقدام به ماشه نزدیک تر شد.
گویان بزرگترین ذخایر سرانه نفت خام جهان را دارد، در حالی که ونزوئلا هم دارای بزرگترین ذخایر اثبات شده نفت جهان است.
دولت ونزوئلا ابتدا به این اقدام اعتراضات دیپلماتیک کرد و با نادیده انگاشتن این اعتراضات گزارش های روزهای اخیر حاکی از تحرکات نیروهای ارتش ونزوئلا در منطقه شرقی ونزوئلا و در مرزهای گویان است.
دولت گویان که زمانی مستعمره انگلیس بوده و تنها کشور انگلیسی زبان آمریکای لاتین محسوب می شود، در دفاع از خود در مورد حاکمیت بر آبهای مورد نظر ونزوئلا به رای داوری پاریس در سال 1899 استناد میکند؛ دولت ونزوئلا نیز در مقابل به معاهدهای که با انگلیس در سال 1966 در ژنو و پیش از استقلال گویان امضا شد، استناد کرده و می گوید با این معاهده رای داوری پاریس از حیز انتفاع حقوقی ساقط شده است.
دو کشور در سال 1966 توافقنامهای را امضا کردند تا به دنبال راهحلی مسالمتآمیز برای این مناقشه باشند، اما گویان در سال 2018 شکایتی را به دیوان بینالمللی دادگستری تسلیم کرد و از این نهاد خواست تا به حکم داوری 1899 مبنی بر کنترل مطلق گویان بر این منطقه مورد مناقشه، اعتبار قانونی دهد.
مقامات ونزوئلا ادعا می کنند که آمریکایی ها و اروپایی ها در سال 1899 برای فریب کشورشان توطئه کردند و استدلال می کنند که توافق نامه 1966 برای حل مناقشه عملا داوری اولیه (1899) را باطل کرده است.
همزمان سرویس اطلاعات برزیل هشدار داده ارتش ونزوئلا ممکن است به زودی به گویان حمله کند. ناظران هشدار می دهند در صورت وقوع جنگ، درگیری به سرعت قابلیت تسری به کشورهای آمریکای جنوبی و شمالی را خواهد داشت.
پنجشنبه هفته گذشته معاون رییس جمهوری گویان گفت که مقاماتی از وزارت دفاع ایالات متحده هفته آینده به گویان سفر خواهند کرد و او متعهد شد که "همه گزینه ها" در مناقشه با ونزوئلا روی میز است.
"بهارات جاگدیو" معاون رییس جمهوری گویان در سخنان خود تاکید کرد که این کشور برای امنیت خود از تاسیس پایگاه های نظامی خارجی در کشورش استقبال می کند. او گفت :" ما هرگز علاقه ای به پایگاه های نظامی نداشتیم، اما باید از منافع ملی خود دفاع کنیم."
گفته می شود سفر دو تیم از مقامات نظامی آمریکا به این کشور نیز در راستای همین هدف است.
آمریکا دشمن دولت چیگرای "نیکولاس مادورو" رییس جمهوری ونزوئلاست و در صورت وقوع یک جنگ و یا درگیری نظامی بین ونزوئلا و گویان ممکن است برای حمایت از گویان و علیه ونزوئلا وارد مداخله نظامی شود.
در مقابل دولت چپگرای ونزوئلا نیز متحدانی چون روسیه و ایران دارد و بر همین اساس بیم آن می رود که در صورت وقوع درگیری، یک جنگ فرسایشی جدید منطقه ای با ابعادی جهانی و ژئوپلتیک به پرونده مناقشاتی چون اوکراین و غزه ، افزوده شود.